ชุดตรวจคัดกรองสารพันธุกรรมทำนายอาการแพ้ยาในกลุ่มคาร์บามาซิพีน (carbamazepine)
นวัตกรรมชุดตรวจคัดกรองสารพันธุกรรมทำนายอาการแพ้ยาในกลุ่มคาร์บามาซิพีน เป็นชุดตรวจระบุลักษณะทางพันธุกรรม HLA-B*15:02 จากดีเอ็นเอ การตรวจคัดกรองจะทำก่อนการให้ยาคาร์บามาซีพีนเสมอ ผู้ป่วยที่จะทดสอบด้วยชุดตรวจดังกล่าวจะต้องเจาะเลือดเพื่อนำตัวอย่างเลือดมาสกัดดีเอ็นเอก่อนการทดสอบ
ชุดตรวจคัดกรองมีหลักการทดสอบสองขั้นตอน ขั้นแรกจากการเพิ่มจำนวนดีเอ็นเออย่างจำเพาะ ด้วยเทคนิคที่เรียกว่า allele-specific PCR ผู้ที่มีผลลบจากตรวจคัดกรองขั้นแรกจะสามารถใช้ยาได้ ในขณะที่ผู้ที่มีผลบวกในขั้นแรกจะถูกนำมาทดสอบในขั้นที่สอง ซึ่งทดสอบโดยเทคนิคที่เรียกว่า direct dot blot hybridization คือ การนำดีเอ็นเอที่เพิ่มจำนวนมาในขั้นแรกมาตรวจจับอย่างจำเพาะบนแผ่นไนลอน ผลบวกที่ได้จะปรากฎให้เห็นเป็นจุดสี (ดังรูป) ผลบวกต่อการทดสอบจะหมายถึงผู้ป่วยมีลักษณะ HLA-B*15:02 ซึ่งเป็นข้อห้ามในการใช้ยาในกลุ่มคาร์บามาซิพีน ผู้ป่วยจะต้องใช้ยาอื่นทดแทน ในขณะเดียวกัน ผลตรวจเป็นลบจะบ่งชี้ว่าผู้ป่วยไม่มีลักษณะพันธุกรรมเพิ่มความเสี่ยงต่อการแพ้ยา
ผลจากการพัฒนานี้ นำมาสู่การใช้งานจริงในโรงพยาบาลสงขลานครินทร์ ช่วยแพทย์ตัดสินใจเลือกจ่ายยา ช่วยให้การรักษามีความปลอดภัยและมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น ลักษณะเด่นของนวัตกรรม คือ ทำได้ง่าย มีราคาถูก อาศัยเครื่องมือที่มีในห้องปฏิบัติการทั่วไป มีความแม่นยำที่เหมาะสมกับทั้งประชากรไทย และประชากรประเทศอื่น ๆ ในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ชุดตรวจนี้มีศักยภาพในการต่อยอดทางการค้าในกลุ่มประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน
นวัตกรรมชุดตรวจคัดกรองสารพันธุกรรมทำนายอาการแพ้ยาในกลุ่มคาร์บามาซิพีนนี้ได้ผ่านการทดสอบความแม่นยำโดยใช้ตัวอย่างดีเอ็นเอ จำนวน 155 ตัวอย่าง พบว่า ชุดตรวจมีเป็นความไว (sensitivity) ร้อยละ 100 ความจำเพาะ (specificity) ร้อยละ 99.23 ซึ่งหมายความว่า ชุดตรวจคัดกรองดังกล่าวนี้สามารถระบุตัวอย่างที่มี HLA-B*15:02 ได้ทุกตัวอย่างโดยไม่ปรากฎผลลบปลอม และมีอัตราการให้ผลบวกต่อตัวอย่างที่ไม่มี HLA-B*15:02 ต่ำมาก นอกจากนี้ต้นทุนต่อการตรวจโดยชุดทดสอบนี้มีราคาไม่เกินครั้งละ 1,000 บาท ซึ่งเป็นราคาที่รองรับตามระเบียบกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์
กลุ่มอุตสาหกรรม
ยา/สมุนไพร/เทคโนโลยีชีวภาพพ/วิทยาศาสตร์ทางการแพทย์
ประเภททรัพย์สินทางปัญญา
สิทธิบัตรการประดิษฐ์
เลขที่คำขอ
1301007163
วันที่ยื่นคำขอ
17/12/2556
เลขทะเบียน
139991
ผู้ทรงสิทธิ
มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์
แหล่งทุน
-
ผู้ประดิษฐ์ และหน่วยงานต้นสังกัด
- พรพรต ลิ้มประเสริฐ ภาควิชาพยาธิวิทยา คณะแพทยศาสตร์ วิทยาเขตหาดใหญ่
- คณุตม์ จารุธรรมโสภณ ภาควิชาพยาธิวิทยา คณะแพทยศาสตร์ วิทยาเขตหาดใหญ่
จุดเด่นนวัตกรรม
1. ความแม่นยำในระดับที่เชื่อถือได้
2. ต้นทุนต่ำ และใช้เทคโนโลยีพื้นฐานในห้องปฏิบัติการ ราคาต่อการทดสอบไม่เกิน 1,000 บาท
3. เทคนิดที่ทำได้โดยทั่วไป และมีความเสี่ยงต่ำต่อปัญหาการปนเปื้อนระหว่างตัวอย่าง
คีย์เวิร์ด
-
วันที่ปรับปรุงข้อมูล : 22/47/2559